Jak czytać pismo ws. Ustanowienia POB?

W związku z aktualizacją 01.09.2018 Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci Dystrybucyjnej w ostatnim czasie wielu naszych klientów otrzymało z Energa Operator  SA pismo w sprawie Ustanowienie jednego Podmiotu Odpowiedzialnego za Bilansowanie Handlowe (POB).

Zawiły charakter pisma ze spora ilością skrótów czy niezrozumiałych definicji sprawił, że postanowiliśmy wyjaśnić Państwu o co tak naprawdę chodzi z POB (Podmiotem Odpowiedzialnym za Bilansowanie Handlowe).

JAK ZROZUMIEĆ BILANSOWANIE HANDLOWE? PODSTAWOWE DEFINICJE

Aby łatwiej zrozumieć mechanizm POB, należy zacząć od  wyjaśnienia kilku definicji oraz skrótów, takich jak: IRiESD, POB, bilansowanie handlowe, umowa sprzedaży, umowa dystrybucyjna, URDo, OSP czy OSD.
    

1. IRiESD (Instrukcja Ruchu i Eksploatacji Sieci Dystrybucyjnej) - jest to dokument opracowywany przez każdego Operatora Sieci Dystrybucyjnej (np. Energa Operator SA) na podstawie Ustawy Prawo  Energetycznego. Opracowany dokument IRIESD, zatwierdza po każdej aktualizacji Prezes Urzędu Regulacji Energetyki. Najważniejszą funkcją IRiESD, jest ustalenie warunków korzystania, prowadzenia ruchu, eksploatacji i planowania rozwoju sieci oraz określenie parametrów jakościowych energii elektrycznej. IRiESD określa również w jaki sposób ma odbywać się bilansowanie handlowe na rynku energii.

2. POB (definicja z IRiESD) - Podmiot Odpowiedzialny za Bilansowanie Handlowe jest wskazany przez sprzedawcę oraz przedsiębiorstwo zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej, w umowie o świadczenie usług dystrybucji. Rozliczeń wynikających z niezbilansowania energii elektrycznej dostarczonej i pobranej z systemu, dla danego punktu poboru energii (PPE), dokonuje tylko jeden POB.

   Definicja dość zawiła i przysłowiowemu Kowalskiemu nic nie mówiąca.

   W ogólnym tłumaczeniu Podmiot Odpowiedzialny za Bilansowanie Handlowe (POB), to taki podmiot, który funkcjonuje na rynku energetycznym (obok sprzedawców energii, operatorów sieci czy towarowej giełdy energii), będący albo osobą fizyczną albo prawną.
   POB na podstawie zawartej umowy z Operatorem Systemu Przesyłowego pobiera dane pomiarowe w czasie rzeczywistym od Operatora Sieci Dystrybucyjnej (na naszym terenie jest to Energa Operator SA), analizuje ile energii zostało wprowadzone do sieci przez wytwórców, ile energii zostało pobrane z sieci, ile jest zadeklarowane do poboru przez np. duże przedsiębiorstwa. POB bilansuje tą energię i kontroluje aby podaż była równa popytowi (np. żeby nie zabrakło nikomu energii).

   POB często utożsamiany (mylony jest) ze sprzedawcą energii. Bilansowanie handlowe oraz obrót energią elektryczną stanowią dwa odrębne przedmioty. POB zajmuje się w skrócie regulacją popytu i podaży energii, natomiast Obrót jest działalność gospodarcza polegająca na handlu hurtowym czy detalicznym energią elektryczną. Te dwie różne, choć by się wydawało z pozoru nierozłączne ze sobą czynności, stanowią odrębne przedmioty działalności gospodarczej.

3. BILANSOWANIE HANDLOWE - to wszystkie czynności i procedury, dzięki którym OSP zapewnia ciągłą równowagę pomiędzy całkowitą energią odebraną i wprowadzoną do systemu. Bilansowaniem handlowym zajmuje się wyznaczony POB. Lista POB zamieszczona jest na stronie każdego OSD.
   
   
4. UMOWA SPRZEDAŻY ENERGII ELEKTRYCZNEJ (w kierunku wprowadzenia)
   Jeżeli posiadacie Państwo, instalację fotowoltaiczną a jednocześnie prowadzicie działalność gospodarczą, możecie zgodnie z Ustawą o OZE, sprzedawać niewykorzystane nadwyżki energii.
   Aby to zrobić należy podpisać Umowę na Sprzedaż Energii Elektrycznej z wybraną spółka Obrotu. Niniejsza umowa reguluje w jaki sposób, po jakiej cenie w jakim czasie możecie ww energię sprzedać. W umowie wskazuje się również, który podmiot zostanie waszym POB (zazwyczaj jest to ten sam co sprzedawca).
   
   
5. UMOWA O ŚWIADCZENIE USŁUG DYSTRYBUCJI Z WYTWÓRCĄ ENERGII ELEKTRYCZNEJ W MIKROINSTALACJI
   Jeżeli posiadacie instalację fotowoltaiczną a jednocześnie prowadzicie działalność gospodarczą lub nie jesteście prosumentem, energię wyprodukowaną w instalacji fotowoltaicznej możecie wprowadzać do sieci w momencie gdy posiadacie podpisaną umowę o świadczenie usług dystrybucji dla wytwórcy.
   Niniejsza umowa określa warunki świadczenia usług dystrybucji, podstawowe prawa i obowiązki stron, parametry jakościowe energii elektrycznej, standardy jakościowe obsługi odbiorców oraz zasady rozliczeń należności za Usługi dystrybucji w tym zasady wstrzymania i wznowienia dostarczania energii elektrycznej.
   
   
6. URDo - UCZESTNIK RYNKU DETALICZNEGO ODBIORCA - jest to osoba fizyczna lub prawna, której sieci, urządzenia i instalacje są przyłączone do sieci dystrybucyjnej (np. Energa Operator SA). URDo posiada umowę dystrybucyjną albo umowę kompleksową z operatorem.
   
   
7. OSP (nie mylić z Ochotniczą Strażą Pożarną) - OPERATOR SYSTEMU PRZESYŁOWEGO -  rodzaj przedsiębiorstwa energetycznego, które zajmuje się przesyłaniem energii elektrycznej i jest odpowiedzialne za ruch sieciowy w elektroenergetycznym systemie przesyłowym, bieżące i długookresowe bezpieczeństwo funkcjonowania tego systemu, eksploatację, konserwację, remonty oraz niezbędną rozbudowę sieci przesyłowej, w tym połączeń z innymi systemami elektroenergetycznymi. Funkcjonowanie operatora systemu przesyłowego w Polsce reguluje ustawa Prawo energetyczne. Na obszarze Polski funkcję OSP pełni spółka akcyjna działająca pod firmą Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. PSE S.A. 
   
   
8. OSD - OPERATOR SYSTEMU DYSTRYBUCYJNEGO - przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się dystrybucją energii elektrycznej, odpowiedzialne za ruch sieciowy w systemie dystrybucyjnym, eksploatację, konserwację i remonty sieci dystrybucyjnej oraz jej niezbędną rozbudowę, w tym połączeń z innymi systemami elektroenergetycznym.
   
   Poniżej przedstawiamy podział Polski na OSD - o ile można zmienić sprzedawcę energii tzn. możemy kupić energię np. od Enea, Energa, PGE czy mniejszych spółek zajmujących się obrotem, o tyle nie możemy zmienić naszego OSD. Mamy go narzuconego odgórnie tzn. jeżeli mieszkamy w Poznaniu to naszym OSD odgórnie będzie Enea Operator Sp z o.o.
   
   

źródło: cire.pl

RYNEK BILANSUJĄCY W PIGUŁCE

Rynek bilansujący w Polsce nie jest rynkiem opartym na sprzedaży (obrocie) energią elektryczną, jest tzw. rynkiem technicznym, a jego funkcjonowanie jest niezbędne dla prawidłowego utrzymania rynku energetycznego.

Rynek energii jest rynkiem specyficznym, ze względu na to, iż pomimo bardzo szybkiego rozwoju techniki nadal nie ma możliwości długoterminowego magazynowania energii (znane nam z przydomowych instalacji fotowoltaicznych akumulatory, pozwalają zgromadzić energię tylko w niewielkim stopniu i tylko na krótki czas).

Polski System Elektroenergetyczny wraz z systemami krajów sąsiadujących stanowią jeden gigantyczny obwód. Podobnie jak w najprostszym obwodzie elektrycznym tak i w całej sieci elektroenergetycznej w każdej chwili pobór energii przez odbiorców musi być zrównoważony przez jej wytwarzanie. Energia wyprodukowana przez wytwórców, wprowadzana jest do sieci elektroenergetycznej, z której w tej samej chwili jest pobierana przez odbiorców.

źródło: cire.pl

Pobór energii elektrycznej ciągle się zmienia (w ciągu doby, w poszczególnych dniach, miesiącach, latach) i jest uzależniony od wielu czynników tj. pogody, temperatury, zachmurzenia itd. Konsekwencją ww.zmienności jest duża trudność w sporządzeniu precyzyjnych prognoz zużycia dla poszczególnych odbiorców.

Z drugiej zaś strony prognoza jest niezbędna dla ustalenia wielkości produkcji czyli tak jak na powyższym rysunku energia wytworzona musi się równać energii pobranej.

Gdy sporządzona prognoza okaże się nietrafiona (tzn. “niedokontraktowanie” w przypadku gdy energii zabraknie lub “zakontraktowanie”  gdy energii będzie za dużo do działania wkracza wcześniej omawiany POB. W pierwszym przypadku, brakujące ilości energii zostaną przez niego dokupione na rynku bilansującym lub w przypadku gdy występują nadwyżki energia ta zostanie na tym samym rynku sprzedana.

JAK WIĘC CZYTAĆ PISMO WS. USTANOWIENIA POB?

Przykładowe pismo, które otrzymaliście Państwo od swojego OSD poniżej:

Jak widać z powyższego przykładu, początek pisma to wyjaśnienie podstawowych zagadnień tj. IRiESD oraz POB. Wyjaśnienie tych definicji zamieściliśmy na początku artykułu.

Czytając dalej “Każdy zatem Uczestnik Rynku Detalicznego typu URDo, będący wytwórcą w mikroinstalacji (...) zobowiązany jest posiadać jeden POB, który będzie dokonywał rozliczeń energii w obu kierunkach.”

Przykład 1 - Wytwórca posiada jeden POB

Jan Kowalski posiada instalację fotowoltaiczną o mocy 10 kWp, prowadzi  w Kaliszu działalność gospodarczą. Posiada Umowę kompleksową (umowę na dystrybucję i sprzedaż ma w Enerdze - w skrócie ma jedną fakturę za prąd).

Po wybudowaniu instalacji fotowoltaicznej podpisał umowę na sprzedaż energii wyprodukowanej z instalacji. Podczas zawierania umowy wskazał, iż jego POB będzie również Energa (można to sprawdzić również w swojej umowie na sprzedaż  w §2. pkt 1.10)
Z powyższego wynika, iż Jan Kowalski ma jednego POB zarówno w kierunku pobrania jak i wprowadzania.

W takim przypadku zgodnie z załączonym pismem, nie ma potrzeby podejmowania jakichkolwiek działań.

Przykład 2 - Wytwórca nie posiada jednego POB

Jan Kowalski posiada instalację fotowoltaiczną o mocy 10 kWp, prowadzi  w Kaliszu działalność gospodarczą. Nie posiada umowy kompleksową (tzn. umowę na dystrybucję i sprzedaż ma w innych spółkach - w skrócie ma dwie faktury jedną na przesył w Energa Operator a drugą za energię elektryczną w firmie Energio).

Po wybudowaniu instalacji fotowoltaicznej podpisał umowę na sprzedaż energii wyprodukowanej z instalacji ze spółką Energa Obrót SA. Podczas zawierania umowy wskazał, iż jego POB będzie również Energa (można to sprawdzić również w swojej umowie na sprzedaż  w §2. pkt 1.10)

Z powyższego wynika, iż Jan Kowalski ma dwóch POB tzn.
- Umowę na dystrybucję w kierunku poboru  podpisał z Energa Operator
- Umowę na sprzedaż w kierunku poboru ma w  Energio (jeden POB)
- Umowę na dystrybucję w kierunku wprowadzania wyprodukowanej energii - ma z       Energa Operator
- Umowę na sprzedaż nadwyżek energii - ma z Energa Obrót (drugi  POB)

PODSUMOWANIE

Zgodnie z pismem aby móc sprzedawać nadwyżki wyprodukowanej energii, należałoby albo rozwiązać umowę z przykładowym Energio i zawrzeć nową umowę z Energa Obrót (mamy w ten sposób jednego POB, zarówno w kierunku wprowadzania jak i poboru). Drugim rozwiązaniem jest  sprawdzenie czy Energio odkupi od nas nadwyżki energii (podpisać z nimi umowę na sprzedaż nadwyżek) oraz dodatkowo sprawdzić czy  Energio może pełnić funkcję POB.

Z informacji, które otrzymaliśmy z Energa Operator, wynika, iż do 10 grudnia 2018 roku musicie Państwo wybrać odpowiedniego sprzedawcę dla kierunku poboru i wprowadzania z tym samym POB  (w skrócie, musicie wrócić do umowy kompleksowej, jeżeli takowej nie posiadacie). W tym celu należy zgłosić się do swojego sprzedawcy (np. Energa Obrót SA) i zweryfikować ile POB posiadacie.

FORMULARZ