« Wróć

Zakup energii na TGE – jak optymalizować koszty?

Oceń ten post:

Opublikowano 04.02.2025 r.

Rynek energii w Polsce dynamicznie ewoluuje, a Towarowa Giełda Energii (TGE) odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu cen prądu i gazu. Dla firm, które chcą kontrolować wydatki na energię, umiejętne korzystanie z instrumentów TGE to konieczność. W artykule przedstawiamy kompleksowy przewodnik po optymalizacji kosztów zakupu energii na TGE – od analizy czynników wpływających na ceny, po zaawansowane strategie hedgingowe i studia przypadków.

Spis Treści

Czym jest TGE i jak działa rynek energii?
Kluczowe czynniki wpływające na ceny energii na TGE
Strategie optymalizacji kosztów zakupu energii
Narzędzia wspierające decyzje na TGE
Case study: Jak firmy oszczędzają dzięki TGE?
Najczęstsze błędy przy zakupie energii na TGE
Podsumowanie
FAQ

Czym jest TGE i jak działa rynek energii?

Towarowa Giełda Energii (TGE) to jedyna licencjonowana giełda towarowa w Polsce, która umożliwia handel energią elektryczną, gazem ziemnym oraz uprawnieniami do emisji CO2. TGE została utworzona w celu zapewnienia przejrzystości i efektywności na polskim rynku energetycznym, a jej działalność rozpoczęła się w 2000 roku. Giełda pełni kluczową rolę w stabilizacji rynku, umożliwiając producentom, sprzedawcom i innym uczestnikom rynku realizację transakcji w sposób zorganizowany i zgodny z przepisami.

Na TGE handluje się:

Kontraktami spot (rynkiem dnia następnego),

Kontraktami terminowymi (futures na miesiąc, kwartał, rok),

Produktami strukturyzowanymi (np. kontrakty z dostawą w szczycie i poza szczytem).

Kluczową zaletą TGE jest transparentność – ceny kształtują się w oparciu o popyt i podaż, co pozwala uniknąć nadpłat typowych dla negocjacji bilateralnych.

Kluczowe czynniki wpływające na ceny energii na TGE

Podaż i popyt: W sezonie zimowym, gdy zapotrzebowanie na energię wzrasta z powodu potrzeb ogrzewania, ceny energii elektrycznej na rynku mogą znacząco rosnąć. Zimowe miesiące charakteryzują się nie tylko wyższym zużyciem energii przez gospodarstwa domowe, ale także przez przemysł, co prowadzi do zwiększonego popytu. W rezultacie, w okresach szczytowego zapotrzebowania, takich jak mroźne dni, ceny mogą osiągać rekordowe poziomy. Latem sytuacja jest odwrotna; wzrost temperatury prowadzi do intensywnego korzystania z klimatyzacji, co również podbija ceny energii. Wysokie temperatury zwiększają zapotrzebowanie na energię elektryczną, co w połączeniu z ograniczoną produkcją z odnawialnych źródeł może prowadzić do dalszego wzrostu cen.

Regulacje rządowe: Regulacje rządowe mają kluczowy wpływ na kształtowanie się rynku energii. Podatki, takie jak opłata mocowa, są wprowadzane w celu zapewnienia stabilności systemu energetycznego oraz zachęcania do inwestycji w nowe źródła energii. System aukcji dla odnawialnych źródeł energii (OZE) umożliwia producentom energii uzyskiwanie wsparcia finansowego w zamian za sprzedaż energii po ustalonej cenie. Dodatkowo, polityka klimatyczna Unii Europejskiej, w tym cele redukcji emisji CO₂ oraz promowanie zielonej energii, wpływa na decyzje inwestycyjne oraz rozwój technologii OZE. Te regulacje mają na celu nie tylko ochronę środowiska, ale także transformację sektora energetycznego w kierunku bardziej zrównoważonego rozwoju.

Warunki pogodowe: Warunki pogodowe mają bezpośredni wpływ na produkcję energii z różnych źródeł. Susze mogą znacząco obniżyć wydajność hydroenergetyki, ponieważ niski poziom wód ogranicza zdolność elektrowni wodnych do generowania energii. Z drugiej strony, silne wiatry są korzystne dla farm wiatrowych, zwiększając ich produkcję. Jednakże wystąpienie zjawiska Dunkelflaute, czyli okresów niskiego nasłonecznienia i słabego wiatru, może prowadzić do znacznego spadku produkcji energii z OZE, co z kolei wpływa na ceny na rynku.

Czynnik geopolityczny: Czynniki geopolityczne mają istotny wpływ na rynek energii, szczególnie w kontekście cen gazu ziemnego i węgla. Kryzysy geopolityczne, takie jak konflikt ukraiński, mogą prowadzić do zakłóceń w dostawach surowców energetycznych oraz wzrostu cen. Wzrost cen gazu ziemnego ma bezpośredni wpływ na koszty produkcji energii elektrycznej, zwłaszcza w krajach uzależnionych od importu tego surowca. Dodatkowo, zmiany polityki energetycznej w regionach bogatych w zasoby naturalne mogą wpłynąć na globalne rynki surowców i ceny energii.

Koszty uprawnień do emisji CO₂: Wzrost cen uprawnień do emisji CO₂ w ramach systemu EU ETS (European Union Emissions Trading System) ma bezpośrednie przełożenie na koszty produkcji energii elektrycznej z węgla. Im wyższe są koszty uprawnień, tym droższa staje się energia produkowana z tradycyjnych źródeł opartych na węglu. W rezultacie wzrost cen uprawnień do emisji może prowadzić do podwyżek cen energii dla konsumentów oraz stymulować inwestycje w OZE jako alternatywne źródło produkcji energii

Strategie optymalizacji kosztów zakupu energii

3.1. Dywersyfikacja kontraktów

Mieszaj kontrakty krótko- i długoterminowe:

Rynek dnia następnego (spot): Korzystaj przy spadkach cen.
Kontrakty futures: Zabezpieczaj się przed wzrostami, kupując energię z wyprzedzeniem.
Kontrakty „shape”: Dostosuj zakupy do profilu zużycia (np. 70% energii w taryfie dziennej).

3.2. Hedging z wykorzystaniem kontraktów terminowych

Hedging to "ubezpieczenie" przed ryzykiem cenowym. Przykład:

Firma X kupuje kontrakt futures na 100 MWh po 300 zł/MWh na kolejny kwartał.
Gdy cena spot wzrośnie do 350 zł/MWh, oszczędza 5 tys. zł.
Gdy spadnie do 250 zł/MWh, traci – ale zyskuje przewidywalność budżetu.

3.3. Monitorowanie rynku w czasie rzeczywistym

Wykorzystuj narzędzia jak TGE Market Analytics lub Energostat do śledzenia:

Prognoz pogody,
Obciążenia KSE (Krajowego Systemu Elektroenergetycznego),
Notowań EU ETS.

3.4. Współpraca z brokerami i doradcami

Brokerzy TGE posiadają wiedzę o:

Optymalnych momentach zakupu,
Strategiach dużych graczy (np. koncernów energetycznych).

3.5. Elastyczność w zakupach

Klauzule korekcyjne: Negocjuj możliwość zmiany wolumenu w kontraktach długoterminowych.
Opcje: Wykup prawo (nie obowiązek!) zakupu energii po ustalonej cenie.

Doradcy Energetyczni Brewa to Twoje wsparcie w obniżeniu kosztów energii elektrycznej.

Mamy dostęp do najlepszych ofert i możemy zaproponować Twojej firmie rozwiązania idealnie dostosowane do profilu zużycia energii w Twoim biznesie - zarówno w modelu FIX (stała stawka) jak i SPOT (stawka uzależniona od ceny giełdowej energii).

Kliknij w obrazek i dowiedz się więcej!

Narzędzia wspierające decyzje na TGE

Platforma TGE Direct: Bezpośredni dostęp do notowań i transakcji.
Symulatory ryzyka: Oprogramowanie typu RiskSimulator analizuje scenariusze „co jeśli”.
AI do prognoz cen: Algorytmy uczące się na danych historycznych (np. Watson Energy).

Case study: Jak firmy oszczędzają dzięki TGE?

Przykład 1: Fabryka chemiczna w Poznaniu

Problem: Sezonowe skoki cen prądu.
Rozwiązanie: 60% energii kupionej na futures, 40% na rynku spot.
Efekt: Oszczędność 15% w ciągu roku.

Przykład 2: Sieć supermarketów

Problem: Brak wiedzy o optymalnych momentach zakupu.
Rozwiązanie: Współpraca z brokerem TGE + automatyzacja zakupów przy spadkach cen.
Efekt: Redukcja kosztów o 10% w pół roku.

Najczęstsze błędy przy zakupie energii na TGE

Kupowanie „na peaku”: Inwestycje pod wpływem paniki przy nagłych wzrostach.
Ignorowanie opłat dodatkowych: Np. kosztów przesyłu czy bilansowania.
Brak dywersyfikacji: Poleganie wyłącznie na jednym typie kontraktu.

Podsumowanie

Optymalizacja kosztów zakupu energii na TGE wymaga połączenia wiedzy rynkowej, narzędzi analitycznych i elastyczności. Kluczem są: dywersyfikacja kontraktów, hedging oraz współpraca z ekspertami. Unikając częstych błędów, firmy mogą zmniejszyć rachunki nawet o 20%, zwiększając konkurencyjność.